ФИЛОСОФИЯ ПӘНІНЕ ҚАЖЕТТІ ИНТЕРНЕТ РЕСУРСТАР

        ХХІ ғасырдың болмысы қандай? ХХІ ғасыр электронды дәуір! Электронды дәуірдің жаңа бағыттарының көптігі мен жылдамдық екпінінің күштілігі сондай - ол адамның табиғи физиологиялық дамуы, әлеуметтік қарым-қатынастардың орын алуы алдына шығып кетті. Кішкентай балалар жүруге және сөйлеуге үйренбестен бұрын планшеттер мен смартфондарға қол жеткізе алса, есейе келе виртуалды доспен қарым-қатынасқа түседі, яғни өмірдегі шынайы достан әлеуметтік желідегі виртуалды достары көбірек болады. Оқушы білімге деген қажеттілікті мұғалімінен сұрағаннан гөрі интернеттен сұрағанды жөн көреді. Студент цифрлық шектеуді қоя алмастан виртуалды әлемде адасуы мүмкін. Оқытушыға ауқымды ақпараттарды интерпретациялау және трансформациялау үшін механизм керек. Жалпы проблемалар көп, қалай дегенмен де керекті электронды ресурстарды анықтау және оны қажеттілікке қарай ұтымды пайдалану дағдысы өз қажеттілігін тудырып отыр. Олай болса, «философия» пәнін оқытуға және игеруге қажетті интернет ресурстар.

• Философия, саясаттану және дінтану институты 1999 жылдың ақпан айында 1958 жылы ашылған философия және құқық институтының және 1991 жылғы философия институтының негізінде құрылды. Ол 2012 жылдың мамыр айында ҚР Үкіметінің қаулысымен философия, саясаттану және дінтану институты болып қайта аталды. Институттың мемлекеттік ғылыми-зерттеу мекеме ретіндегі негізгі міндеттері қазіргі қазақстандық қоғамның зияткерлік және рухани-адамгершілік әлеуетін дамытуға бағытталған философиялық-дүниетанымдық, философиялық-әдіснамалық, саясаттанулық, дінтанулық және әлеуметтанулық зерттеулер жүргізу болып табылады. Бұл сайттан институт шығарған кітаптарды, журналдарды жүктеп ала аласыздар, сондай-ақ институт ғалымдары ұтып алған гранттық жобалар мен импакт-факторы бар журналдарға жарияланған мақалар барлығын-барлығын шығарылған жылдарына байланысты тауып ала аласыз. http://iph.kz/kz/
• 2017 жылы «Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық» жобасын жүзеге асыру үшін коммерциялық емес «Ұлттық аударма бюросы» құрылды. Жоба аясында тарих, философия, социология, психология, антропология, мәдениеттану, дінтану, лингвистика, инновация, медиа, экономика, менеджмент, кәсіпкерлік, кинотану, театртану салалары бойынша әлемнің маңдайалды университеттерінде оқытылатын үздік оқулықтар қазақ тіліне аударылды. Соның ішінде философия пәні бойынша Энтони Кенни«Батыс философиясының жаңа тарихы» 1-4 том,Дерек Джонстон«Философияның қысқаша тарихы. Сократтан Дерридаға дейін», Реми Хесс «Философияның таңдаулы 25 кітабы», Томас П.Касулис «Жапон философиясының қысқаша тарихы» сынды оқулықтарға Г.Ж. Нұрышева, Ж.Ж. Молдабеков, С.Б. Бөлекбаев, Д.С. Раев, Г.З. Әбдірасылова, С. Оспанов, Ә.А. Құранбек, А.А. Рыскиева және т.б. бірқатар философ-ғалымдар аудармашы, ғылыми редактор ретінде ат салысты.   https://100kitap.kz/kz/bureau
• Американдық философиялық қауымдастық 1900 жылы философтар арасындағы идеялармен алмасуды жеңілдету, философия саласындағы шығармашылық және ғылыми қызметті ынталандыру, философтардың кәсіби жұмысы мен оқытылуын насихаттау және философияны пән ретінде көрсету үшін құрылды. Бірнеше жүзден 9000-нан астам адамға дейін өскен американдық философиялық қауымдастық - әлемдегі ең ірі философиялық қоғамдардың бірі және Америка Құрама Штаттарындағы белгілі бір салаға, мектепке немесе философиялық көзқарасқа арналмаған жалғыз философиялық қоғам. Американдық философиялық қауымдастық академияда да, қоғамдық аренада да философтың пәні мен кәсібін алға тартады. Қауымдастық барлық деңгейдегі философтардың кәсіби дамуын қолдайды және философиялық зерттеудің құндылығын түсінуге және тануға ықпал етеді. 1975 жылдан бері қауымдастықтың ұлтты офисі Делавэра университетінде. Бұл сайттан студенттер мен магистранттарға арналған гранттық степендиялар бар, сонымен қатар, кәсіби философ-ғалымдардың ғылыми мақалаларын жариялайтын журналы бар.  https://www.apaonline.org/page/mission
• Философияның интернет-энциклопедиясы (IEP) (ISSN 2161-0002) 1995 жылы философияның барлық салаларындағы негізгі тақырыптар мен философтар туралы егжей-тегжейлі, ғылыми, рецензияланған ақпаратқа ашық қол жетімділікті қамтамасыз ету үшін құрылды. Энциклопедия ешқандай қаржыландыру алмайды және редакторлардың, авторлардың, еріктілердің және техникалық кеңесшілердің ерікті жұмысы арқылы жұмыс істейді. Қазіргі уақытта IEP-де айына миллионнан астам келушілер және жылына 20 миллионға жуық қаралымға. Энциклопедия ақысыз және бүкіл әлемдегі барлық интернет қолданушыларына қол жетімді. 30 редактор- қызметкержәне 300-ге жуық авторлар, докторлық дәрежеге ие бүкіл әлемдегі университеттердің профессор еңбектері осында.https://iep.utm.edu/home/about/
• Философиялық электронды сөздік. https://gufo.me/dict/philosophy_dict
• Philosophybasics.com.  - бұл веб-сайт  2008 жылы Люк Мастиннің жеке жобасы ретінде құрылды. Оның философиялық білімі жоқ және бұл сайт кәсіби мамандарға арналмаған, дегенмен философияның алғашқы сатыларында жүргендерге электронды ресурс ретінде көмек бере алады. Сайт өз дамуын жалғастыруда, толықтырылуда және жаңартылуда. Философия туралы жаңа ақпараттар қоғамдастық пікірлері негізінде қосылады. https://www.philosophybasics.com/general.html
• History of Philosophy - Summarized & Visualized –жобаның концепция авторы, зерттеушісі және дизайнері Дениз Джем Ондуйгу, жобаның дамуына ықпал еткен Хусейн Кушчу, статистикалық нұсқасын программалаған Эсер Айгюн, жобаның интербелсенді программа нұсқасы Browse парақшасында жасалған. Жоба 2012 жылдың ақпан айынан бастап жүйеленіп енгізіле бастаған, 2014 жылдың ақпан айынан бастап жұмыс істейді. Жоба авторы Дениз Джем Ондуйгудің сапалы контент жасақтауына Седат Хасоглу, Якуб Рудницки, Матеус Шнайдер, Сезар Томе Лопес, Сильвия Венмакерс, Мигель Матео Ла сал, Хуан Антонио Риччи, Симо Райттила, Стивен Лаудиг есімді ғалымдар көмектескен.https://www.denizcemonduygu.com/
• la-philosophie.com сайты 2008 жылдан бастап жұмыс істейді.  Сайттың негізін қалаушы Жюльен Джоссет. Сайттың басты мақсаты әлем халықтарының ұлы философиялық ойларын тарату. La-Philosophie.com бітіруші студенттерге бакалавр дәрежесін алуға, дайындық сыныптарының студенттеріне - жарысқа қатысушыларға, университет студенттеріне - олардың зерттеулеріне және гуманитарлық ғылымдарға қызығушылық танытқандардың барлығына білімге деген құштарлығын басуға көмектеседі. Сайт Сократқа дейінгі ұлы философиялық дәстүрлерден қазіргі философтарға дейін қамтиды. Ең қызығы мұнда кино, әдебиет, саясат немесе музыка, жалпы мәдени салаға қатысты философиялық оқулар енгізілген. Жылдар бойынша ұсынылған философиялық фильмдер тізбесінде табуға болады. Сайттың француз тіліндегі негізгі нұсқасы:  https://la-philosophie.com/, ағылшын тіліндегі нұсқасы:https://www.the-philosophy.com/, испан тіліндегі нұсқасы: https://la-filosofia.com/
• PhilPapers - философтар қауымдастығы қолдайтын философияның жан-жақты көрсеткіші және библиографиясы. 2009 жылдың 28 қаңтарынан бастап жұмыс істейді. Негізін қалаушы әрі редактор батыс Онтарио университетінің цифрлы философия орталығының директоры Дэвид Бурже. Оның философиялық зерттеулері екі негізгі жоба төңірегінде өрбиді. Біріншісі, сананың репрезентативті теориясы және сананың ғылыми түсіндірмесін жасақтаудыға оның атқаратын рөліне қатысты. Екіншісі, мағыналар, тұжырымдамалар және бейсаналық психикалық жағдайларды негіздеудегі сананың рөлін зерттейді. Қосалқы редактор Нью-Йорк университетіндегі  философия және нейронология факультетінің профессоры, философ және ақыл, ми және сана орталығының директоры Дэвид Чалмерс. Зерттеу аясы ақыл философиясы (әсіресе сана) және когнитивтік ғылымның негіздері, сонымен қатар тіл философиясы, метафизика және эпистемология. PhilPapers сайтында философиялық зерттеу материалдарының барлық түрлері, соның ішінде журналдар, кітаптар, ашық қол жетімді мұрағаттар және ғалымдар қолдайтын жеке парақшалар бар. Қазіргі уақытта PhilPapers индексі 5 647 санатқа бөлінген 2 552 198 жазба бар. PhilPapers-тің ресми тіркелген пайдаланушылары 270 000-нан астам.https://philpapers.org/
• The Stanford Encyclopedia of Philosophy - 1997 жылы М.В.Лебедев негізін қалаған философия бойынша әлемдегі ең ірі және беделді энциклопедиялардың бірі. Оның мақалалары-белгілі бір мәселеге, тұжырымдамаға немесе философқа арналған, жетекші мамандар қол жетімді түрде жазған, академиялық қатаңдықты жоғалтпайтын толық көлемді шолу жұмыстары. Еркін online-қолжетімділікте орналастырылған энциклопедия материалдары өзекті және философиялық ойдың соңғы жетістіктерін көрсете отырып, үнемі жаңартылып отырады. М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетіндегі философия факультеті жанындағы Мәскеу сананы зерттеу орталығы Санкт-Петербург мемлекеттік университетінің, ЭЖМ ҒЗУ және РҒА ИФ әріптестерімен бірге Стэнфорд энциклопедиясының мақалаларын Қазіргі философиядағы ең іргелі және ең көп талқыланатын мәселелер бойынша аударады. Бұл жоба Джон Темплтон қорының (John Templeton Foundation) гранттық қолдауының арқасында мүмкін болды. http://www.philosophy.ru/
• Философияның цифрлы кітапханасы – оңтүстік федералды университетіндегі философия кафедрасының профессоры, философия ғылымдарының докторы В.В. Богданов. Мұнда философия ғылымына қатысты біршама еңбектер жинақталған және алфавиттік көрсеткіштермен жіктелген. Өзіңізге қажеттісін таңдап үстін басып оқуға болады. http://filosof.historic.ru/
• Mythology.ru - мифологияны зерттеуші маман, филолог Денис Морозов негізін қалаған. Сайтта әлемнің әртүрлі халықтарының мифологиялары туралы барлық мақалаларды автор жазған және оның зияткерлік меншігі болып табылады. Сондықтан да авторлық материалдарды жартылай ғана көшіруге болады (мәтіннің 50% - ынан аспайды). Автор гиперсілтемені бастапқы бетке орнатуды сұрайды. Сайттың «Дүниежүзілік мифология кітапханасы» бөлімінде эпос пен фольклордың классикалық туындылары бар, олардың көпшілігі екі мың жылдан асады. Онда ежелгі рим және ежелгі грек әдебиетінің ескерткіштерін табуға болады. Өкінішке орай, әлем халықтарының сан алуан мифтерінің ішінде қазақ мифологиясы жоқ. http://mifolog.ru/
• Coursera әлемдегі жеке тұлғалар мен ұйымдар үшін икемді, қол жетімді және өзекті онлайн оқытуды ұсынады. Сонымен қатар, 200-ден астам жетекші университеттер және компаниялармен серіктес. Coursera практикалық жобалар мен курстардан бастап жұмыс істеуге дайын сертификаттар мен дәреже алу бағдарламаларына дейін оқытудың бірқатар мүмкіндіктерін ұсынады. Философия курстары бізді адам ететін жаһандық мәселелерге - мораль, этика, мақсат және рационалдылыққа - қазіргі және тарихи контексте арналған. Шығыс және Батыс дәстүрлерімен, соның ішінде экзистенциализм және гуманизм сияқты нақты философиялық мектептермен танысу мүмкіндігі бар. Coursera тарих, музыка мен өнер және философия бағытында жұмыс істейді. https://www.coursera.org/browse/arts-and-humanities/philosophy
• Philosophy Stack Exchange - бұл білімнің, шындықтың және болмыстың іргелі табиғатын зерттеуге қызығушылық танытқандарға арналған сұрақ-жауап сайты. Мұнда кез келген адам сұрақ қоя алады, кез келген адам жауап бере алады, ең жақсы жауаптар дауыс береді және жоғары көтеріледі. https://philosophy.stackexchange.com/
• «Philosophy now» журналы - Англия мен Уэльсте тіркелген Anja Publications Limited шығарады. «Philosophy Now» философияның кез-келген аспектісі бойынша мақалаларды (соның ішінде тарихи шолулар, философтар немесе ой мектептері туралы кіріспе мақалалар, сондай-ақ түпнұсқа философиялық шығармалар) шынайы, оқылатын және техникалық емес стильде жазылған жағдайда құптайды. Журнал нақты және қол жетімді философиялық талдауды іздейді. «Рhilosophy Now» журналының талабы мүлдем өзгеше білімді аудиторияға арналған журнал. https://philosophynow.org/
• «The Philosophers' Magazine», аудармасы «Философтар журналы» - 1997 жылы Джулиан Баггини мен Джереми Стандрум негізін қалаған тәуелсіз тоқсан сайынғы басылымы бар. Журнал жалпы жұртқа түсінікті, ағартушылық бағыттағы және ойландыратын философияны жариялайды. Журнал авторлары негізінен кәсіби философтар. Атап айтсақ, Кваме Энтони Аппия, Рональд Дворкин, Марта Нуссбаум, Питер Хакер, Кит Файн, Эллиот Собер, Фрэнк Джексон, Патрисия Черчланд, Дэвид Чалмерс, Кристин Корсгаард, Саймон Блэкберн, Мэри Мидгли, Питер Унгер, Джави Карел, Дженнифер Саул, Саймон Кричли, Рэй Монк және Насим Николас Талеб. Әр шығарылымда эсселер, сұхбаттар, пікірлер, бағандар, жаңалықтар мен шолулар бар. https://www.philosophersmag.com/